همۀ كارهاى ما، يک نوع مبارزه است. زندگى، ميدان مبارزه است. ما اگر در خانۀ خودمان هم كه نشسته باشیم، مجبوریم چالشى را بر خودمان تحميل کنیم تا بتوانیم تنفس كنيد و ادامۀ حيات دهیم. مبارزه‌ها فرق مي‌کند؛ كوچک و بزرگش فرق مي‌کند؛ شخصى و عمومی‌اش فرق مي‌کند؛ جهت‌گيرى انسانى و ضد انسانی‌اش فرق مي‌کند؛ همه در حال مبارزه‌اند. اينکه گفته‌اند «انما الحياة عقيدة و جهاد» واقعيت است. انسان راهى را انتخاب می‌کند و در آن راه مشغول چالش و مبارزه مي‌شود. زندگى اين است. اين مبارزه عليه كيست؟ جهت اين مبارزه را به سمت چه كسى بايد قرار داد و مبارزه كدام سمت است؟ يعنى در اين مبارزه، عبارت اخراى اين که دشمن كيست مهم است».
رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت دشمن شناسی بارها تأکید کرده‌اند. ایشان ما را در تمام لحظات در حال مبارزه و ملزم به شناخت دشمن دانسته‌اند؛ زیرا این دشمنی که از ابتدای خلقت بین حضرت آدم(ع) و شیطان، سپس بین هابیل(ع) و قابیل شروع شد، هیچ‌گاه پایان نمی‌پذیرد. پس ما ناچار هستیم در این نبرد ابدی، دشمن و روش‌های مبارزه او را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم به خوبی با او مقابله کنیم.
قرآن کریم تعدادی از روش‌های دشمنان را برای آگاهی مسلمانان شمرده است؛
ایجاد تردید[۱]: «مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ* الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاس»[۲] . دشمن با وسوسه، با پیشنهادهای رنگین و سنگین در صدد لغزاندن پای ما از مسیر حق است. شاید دشمن چهره وسیله‌اش را تغییر داده باشد اما هیچ‌گاه حربه‌اش را تغییر نخواهد داد. چه آن زمان که سردار امام حسن (ع) را با لشکرش به سمت خود کشاند و چه اکنون که با پیشنهاد اقامت، مسئولیت و پول برای چهره‌های مطرح و متوسط معاند و اخبار دروغ برای مردم عادی سعی در لغزاندن پای ما دارد.
ایجاد تفرقه[۳]: «إِنَّما یُرِیدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاة»[۴]، «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیَعا»[۵]. هنگامی که بخواهی به یک دیوار مستحکم نفوذ و آن را تخریب کنی، باید بنیان آن را سست کنی. تا زمانی که مومنان در کنار هم با دشمن مبارزه کنند و بر اعتلا کلمه حق متحد باشند، هر یک نفرشان بر ده نفر غالب خواهد شد[۶] اما هنگامی که دشمن بین‌شان اختلاف بیندازد، دیگر به این رقم نخواهید رسید.
با همین حربه بود که دشمن توانست سپاه مختار را در هم بشکند و پس از رسیدن به مقصود خود، لشکری که به امید امان‌نامه کنار کشیده بودند را قتل‌عام کند. اگر خوب دقت کنیم، این عمل را در رسانه‌های دشمن کنونی نیز مشاهده می‌کنیم. هنگامی که صحبت امام جمعه‌ای را تقطیع می‌کنند یا عده‌ای را اجیر می‌کنند تا در لباس تقوا ریشه به تیشه دین بزنند و سپس خبر آن را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، از حربه‌ای استفاده کرده‌اند که جدید نیست.
تهمت و شایعه[۷]: «إذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ». یکی از حربه‌های دشمن که در زمان حاضر بسیار مطرح است، تهمت و شایعه‌پراکنی است. عملیاتی که در آن دشمن به مرکز فرماندهی افکار (ذهن) و احساسات (دل) حمله کرده و خطوط قرمز فرد را تغییر می‌دهد. دشمن با پخش شایعات، تحقیر مومنان و دستاوردهایشان و تعظیم کفار و داراییشان سعی در سست کردن اراده مومنان دارد.
یکی از نمودهای عملیات روانی را در تاریخ هنگامی می‌بینیم که دشمن سعی می‌کند روایت صریح پیامبر درباره عمار را واژگون کرده و حضرت علی (ع) را مقصر شهادت او معرفی کند، یا هنگامی که با چهره معاویه(لعنة الله علیه) بره‌ای به کودکان شامی بخشیده و با چهره امیرالمومنین علیه‌السلام شب آن را می‌دزدد و تاریخ بازخورد عملیات او را جایی بروز می‌دهد که فردی هتاکانه به امام (ع) جسارت می‌کند و مردم شام حق مهمان‌نوازی را خوب در حق اهل بیت پیامبر(ص) به جا می‌آورند.
قرآن کریم در برابر این حربه‌های دشمن راهکارهای مخصوصی را بیان فرموده که ما تنها به ذکر یکی از آن‌ها بسنده کرده و روش مقابله‌اش با حربه‌های دشمن را بیان می‌کنیم.
صبر و تقوا : «إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئا»[۸]. هنگامی که به خدای خود اعتماد کنی و بر مشکلات صبر کنی، طوفان‌های دشمن بر تو اثری نخواهد گذاشت. وقتی دشمن تو را وسوسه می‌کند یا به دنبال ایجاد تفرقه است، تنها تقوا و ایمان به خداست که تو را از لغزش بازداشته و به تو هشدار می‌دهد که در تمام لحظات خدا بر اعمال تو ناظر است.
همچنین زمانی‌که تو را به دلیل دستاوردهای بی‌کیفیتت تحقیر می‌کند، تنها صبر بر رشد و ایمان به آینده است که نمی‌گذارد تحت تأثیر عملیات روانی او از مسیر منحرف شوی. پس یکی از راهکار های مهمی که در قابل هجمه‌های بیرونی وجود دارد، تقویت درونی است و تا زمانی که دشمن و روش مقابله او را ندانی، نمی‌توانی به خوبی با او مقابله کنی.
نویسنده سمیه مسگرزاده
