خبرها چطور در تصمیم گیری شما تاثیر می گذراند؟! در طول روز چقدر اخبار مطالعه می کنیم؟ چه تعداد از این اخبار را باور می کنیم؟ و چه تعداد تصمیم را متناسب با این اخبار میگیریم؟
تغییر «عصر اطلاعات» به «عصر اعتبار» به این معناست که انسان باید در برابر اخبار دروغین، اطلاعات غلط و روش‌های مختلف نشر اکاذیب توانمند شود یعنی بسنجد و بعد بپذیرد. پس هرگاه خواستیم اطلاعات و اخباری را باور کنیم یا مردود بشماریم، باید از خود بپرسیم منبع این اطلاعات چیست؟ آیا این منبع معتبر است؟ منبع معتبر چیست؟چه مراجعی به این محتوا اعتماد دارند؟ به چه دلیل باید به این مراجع اعتماد کنم؟ مشخصه یک محتوای معتبر چیست؟ چگونه شایعه را از واقعیت تشخیص دهیم؟
اگر مطلبی منبع معتبر نداشت به راحتی باور نکنید. داشتن یک لینک اینترنتی به عنوان منبع، ساده‌ترین کاری است که انتشار دهنده خبر می‌تواند برای اعتبار بخشی به خبرش در متن بگذارد. قطعه فیلم و تکه عکس اصلی‌ترین ابزار شایعه‌سازهامی باشد . زاویه خاص فیلمبرداری یا عکسبرداری، مشخص نبودن اتفاقات قبل و بعد از آن تکه جدا شده از فیلم ، ربط دادن عکس به مطلب نامرتبط، دستکاری عکس و فیلم ،کیفیت‌های پایین و نامشخص بودن جزئیات و… فرصت را برای داستان‌سرایی و شایعه‌پردازی روی آن ایجاد میکند.
قسم دادن، التماس کردن، وعده‌دادن، ارعاب یا تهدید برای انتشار مطلب و اعلام زمان‌های نسبی به جای ذکر تاریخ مشخص. عباراتی که نشان می‌دهد رازی مخوف یا سندی فوق محرمانه کشف شده است. جملات خبری شبه علمی و مبهم مانند اینکه دانشمندان کشف کرده‌اند، آخرین دستاوردهای پزشکی نشان می‌دهد و… کدام پزشکان؟ کدام دانشمندان؟ عرفان کوانتومی ، قانون راز ، شعور آب و… نمونه‌هایی از این ادعا هستند.
ارجاع به منابع غیر واقعی با اسم های عجیب و غریب و پر ابهت شبکه خبری و تبلیغ یا ضدتبلیغ عقیدتی و نژادپرستانه برای یک فرقه خاص و عدم ارتباط منطقی و تخصصی منبع با متن نیز از منبع های غیر معتبر می باشد . اینترنت و گوگل منبع نیستند، اینها ابزارهای ارتباطی و جستجو هستند. هر چیزی در آن پیدا شود درست نیست حتی اگر در چندین جای آن تکرار شده بود.
اخبار جعلی
تحريف و دستكاری در اخبار و دروغپردازی هميشه در رسانه ها وجود داشته است. اما با ظهور رسانه های اجتماعی و خودمختاری رسانه ای كاربران، ميزان دروغپردازی در بی نهايت ضرب شده است. با گسترده شدن توليدات كاربر محور در رسانه های اجتماعی، بازار اخبار ساختگی نيز گرم تر شده است.
اخبار جعلی سودها و منافع آنی نصيب سازندگان آنها می كند. برای مفهوم اخبار جعلی fake new تعاريف گوناگونی شده است كه برآيند آنها ويژگی هايی مانند؛ ساختگی، احساسی، فريبكارانه، گمراه كننده و فاقد معيارهای اخلاق حرفه ای است. «اصطلاح اخبار جعلي كه امروزه فراگير شده و مورد سوء استفاده قرار می گيرد، به اخبار احساسی كاملا ساختگی اشاره دارد كه با سوءاستفاده از الگوريتم (قابليت های فنی) رسانه های اجتماعی به مخاطبان بی شماری می رسد.»
در منظومه فكری مک نير «اخبار جعلی انتشار عامدانه اطلاعات غلط (اعم از جعل يا تحريف حقايق محرز) است كه برای مقاصد سياسی يا تجاری خاص و به عنوان يک خبر واقعی ارائه می شود. در اخبار جعلی ما با انكار آگاهانه و عمدی و يا تكذيب واقعيت های مسلم و شناخته شده ای مواجه هستيم كه برحقايق خاصی دلالت دارند».
كلاين و وولر نيز در تعريف خود از اخبار جعلی بر تعمدی بودن و فراواقعيت بودن دست گذاشته اند:«اخبار جعلی انتشار آگاهانه و عمدی اظهارات دروغين از واقعيت است» ناديده گرفتن هنجارهای قانونی و اصول حرفه ای نيز در تعريف لازر و ديگران پررنگ شده است:«اخبار جعلی اخباری هستند كه خارج از چارچوب مقررات قانونی توليد شده و فاقد هنجارها و پردازش سردبيری رسانه ای برای اطمينان از صحت و اعتبار اطلاعات هستند».
تلاش برای تغيير باورهای مخاطبان نيز در تعريف ديگری تاكيد شده است:«خبر جعلی اطلاعاتی است كه با هدف فريب دادن و گمراه كردن ديگران توليد و منتشر می شود، اين اطلاعات در پی آن است تا باورهای غلطی را به مخاطبان عرضه كند و در باورهای درست قبلی آنان ترديد ايجاد كند.
پیام های تبلیغاتی حاوی تکنیک های اقناع هستند!
۱- اقناع کردن یعنی با استفاده از تکنیک ها و روش های مختلف حرفه ای، مخاطب یا مخاطبان خود را برای پذیرش نظر یا انجام عملی راضی کنیم.
۲- منطق و احساسات دو عامل مهم در تصمیم گیری است. اقناع کردن مخاطب می‌تواند از طریق تأثیر گذاشتن بر منطق یا احساسات یا هردوی آنها در مطالب و محتواها انجام شود.
۳- تبلیغات کاندیداها برای جلب توجه و اعتماد شما حاوی تکنیک های اقناع هستند، باید مراقب باشید تکنیک های اقناع شما را نسبت به انتخاب و تصمیم گیری احساسی نکند.
منابع برخی از مطالب، منبع نما و غیر واقعی هستند .در مواجهه با اخبار رسانه ها و مطالب شبکه‌های اجتماعی، بررسی دقیق منابع مطالب، ضروری و دارای اهمیت بسیار زیاد است.در شبکه های اجتماعی و رسانه های دیگر ممکن است مطالبی علیه یا در حمایت یک کاندیدا، یا اخباری درباره انتخابات منتشر شود که یا منبع نداشته (لینک منبع، عنوان خبرگزاری یا منبع) یا منبع ارائه شده رسمیت و اعتبار کافی ندارد و غیرواقعی (ساختگی) است.در مواجهه با مطالب باید منبع مطالب ارسالی در شبکه های اجتماعی را بررسی کنید و مطالب بدون منبع معتبر را به هیچ وجه باور و منتشر نکنید.
دشمن امروز بر پایه‌ی دروغ و دروغپردازی دارد کار میکند! امروز مهم‌ترین شیوه‌ی دشمن، جعل و دروغپردازی است. الان مهم‌ترین کاری که دشمن دارد میکند [انتشار] دروغ است؛ یعنی همین تلویزیون‌هایی که میدانید و می‌بینید مال دشمن است یا همین فضای مجازی، خبر دروغ میدهند، تحلیل دروغ میدهند، کشته‌ی دروغ معرفی می کنند، آدمها را به دروغ ، یکی را بد میکنند، یکی را خوب میکنند؛ دروغ. یک عده هم باور میکنند.
نویسنده : سمیه مسگرزاده
